مواد آلی به دلیل عوارض جانبی کمتر نسبت به مواد شیمیایی, برای استفاده در کاربردهای مختلف, از جمله تولیدات صنعتی و کشاورزی, روز به روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. پژوهش حاضر در سال 1393 طی دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی به منظور بررسی تأثیر سرکه چوب کاج بر ویژگی های رشدی و فیزیولوژیک گیاه ریحان با 6 تیمار (صفر, 1250, 2000, 2500, 3333 و 5000 میلی گرم بر لیتر), با چهار تکرار, طراحی و اجرا شد. آزمایش اول به صورت آزمایشگاهی روی بذرهای ریحان به صورت پرایمینگ و آزمایش دوم به صورت گلدانی در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. کاربرد سرکه چوب کاج روی بذر در تیمار 1250 میلی گرم بر لیتر موجب افزایش درصد جوانه زنی و در تیمار 2500 میلی گرم بر لیتر موجب تسریع در فرایند جوانه زنی شد. در آزمایش دوم, بیشترین حجم و طول ریشه در تیمار 3333 و بیشترین مقدار سطح ریشه در تیمار 5000 میلی گرم بر لیتر در ریحان اندازه گیری شد. غلظت عنصر نیتروژن در تیمار 3333, غلظت عنصر پتاسیم در تیمار 5000 و غلظت کلسیم و آهن در تیمار 1250 میلی گرم بر لیتر نسبت به تیمارهای دیگر در بالاترین سطح قرار داشت. میزان فلورسانس کلروفیل, شاخص سبزینگی (SPAD), نشت یونی و کلروفیل a در تیمار 3333 میلی گرم بر لیتر بالاترین سطح را نشان دادند. با توجه به نتایج به دست آمده از آزمایش دوم, شاخص های رشدی گیاه ریحان با کاربرد سرکه چوب کاج در تیمار 3333 میلی گرم بر لیتر بیشترین میزان افزایش را نشان دادند. بنابراین, می توان این غلظت از سرکه چوب کاج را پیشنهاد کرد.
